Porównanie adaptacji filmowych i serialowych powieści Stephena Kinga
Stephen King to jeden z najpopularniejszych i najpłodniejszych pisarzy na świecie. Jego twórczość nie tylko cieszy się ogromnym uznaniem czytelników, ale także stanowi bogate źródło inspiracji dla filmowców i twórców seriali. W ciągu ponad czterdziestu lat powstało ponad pięćdziesiąt ekranizacji utworów Kinga, z których wiele zyskało status kultowych lub przynajmniej godnych uwagi dzieł kinematografii. W tym artykule postaram się porównać kilka przykładów adaptacji filmowych i serialowych powieści mistrza horroru i ocenić, które z nich lepiej oddają klimat i przekaz oryginałów.
Lśnienie
Lśnienie to jedna z najsłynniejszych powieści Kinga, opowiadająca o rodzinie Torrance’ów, która spędza zimę w opuszczonym hotelu Overlook. Ojciec rodziny, Jack, ma tam napisać swoją nową książkę, ale stopniowo popada w obłęd pod wpływem złowrogich sił działających w hotelu. Jego syn, Danny, ma natomiast zdolność telepatii i widzenia przyszłości, zwane lśnieniem.
Powieść doczekała się dwóch ekranizacji: filmowej z 1980 roku w reżyserii Stanleya Kubricka i serialowej z 1997 roku w reżyserii Micka Garrisa. Obie wersje różnią się znacznie od siebie i od książki pod względem fabuły, stylu i interpretacji.
Film Kubricka jest uważany za arcydzieło kina grozy i jedno z najlepszych dzieł reżysera. Jest to jednak bardzo swobodna adaptacja powieści, która skupia się na psychologicznym portrecie Jacka Torrance’a (genialnie zagrany przez Jacka Nicholsona) i jego przemianie w mordercę. Kubrick pomija wiele elementów nadprzyrodzonych z książki i zmienia niektóre kluczowe sceny i postacie. Na przykład Dick Hallorann (Scatman Crothers), przyjaciel Danny’ego z podobnym lśnieniem, ginie w filmie z ręki Jacka, podczas gdy w książce przeżywa i pomaga rodzinie uciec z hotelu. Sam hotel jest przedstawiony jako miejsce złowieszcze i pełne tajemnic, ale niekoniecznie opętane przez duchy.
Serial Garrisa jest natomiast wierną adaptacją powieści, która stara się oddać wszystkie niuanse i warstwy tekstu Kinga. Jest to jednak produkcja telewizyjna o niskim budżecie i słabej obsadzie (z wyjątkiem Stevena Webera jako Jacka Torrance’a), która nie potrafi wykreować odpowiedniego napięcia i atmosfery grozy. Serial skupia się na rodzinnych problemach Torrance’ów i ich relacjach z hotelem Overlook, który jest przedstawiony jako żywa istota o złej naturze. Serial zawiera wiele scen z książki, które nie znalazły się w filmie Kubricka, takich jak atak krzaków zwierząt czy eksplozja kotła.
Podsumowując, można powiedzieć, że film Kubricka jest lepszym dziełem artystycznym i kinematograficznym niż serial Garrisa, ale serial Garrisa jest lepszą adaptacją powieści Kinga niż film Kubricka. Oba dzieła mają swoje zalety i wady, ale każde z nich oferuje inną perspektywę na historię Lśnienia.
To
To – kolejna znana powieść Kinga, opowiadająca o grupie dzieci z miasteczka Derry w stanie Maine, która musi stawić czoła tytułowemu To – koszmarnej istocie przybierającej różne postaci, najczęściej klauna Pennywise’a. Powieść składa się z dwóch części: pierwsza opisuje wydarzenia z 1958 roku, kiedy dzieci po raz pierwszy spotykają To i ranią je srebrnym kolcem; druga opisuje wydarzenia z 1985 roku, kiedy dzieci jako dorośli wracają do Derry i ponownie walczą z To.
Powieść doczekała się trzech ekranizacji: miniserialu telewizyjnego z 1990 roku w reżyserii Tommy’ego Lee Wallace’a oraz dwóch filmów kinowych z 2017 i 2019 roku w reżyserii Andy’ego Muschiettiego.
Miniserial Wallace’a jest wierną adaptacją powieści pod względem fabuły i postaci, ale ma ograniczenia wynikające z formy telewizyjnej i cenzury. Niektóre sceny są pominięte lub zmienione ze względu na ich brutalność lub kontrowersyjność (np. scena seksualna między dziećmi). Miniserial ma też niski poziom realizacji technicznej i aktorskiej (z wyjątkiem Tima Curry’ego jako Pennywise’a), co sprawia, że niektóre momenty są raczej śmieszne niż straszne.
Filmy Muschiettiego są nowoczesną reinterpretacją powieści, która wprowadza wiele zmian do oryginału. Pierwsza część filmu skupia się tylko na dzieciach z 1989 roku (przeniesionych ze względów marketingowych), a druga część tylko na dorosłych z 2016 roku. Filmy mają wysoki poziom produkcji i obsady (Bill Skarsgård jako Pennywise czy James McAvoy jako Bill Denbrough), a także zawierają wiele efektownych scen grozy i akcji. Jednak filmy tracą nieco na głębi psychologicznej i emocjonalnej postaci oraz na wiarygodności fabuły (np. sposób pokonania To jest uproszczony).
Podsumowując, można powiedzieć, że filmy Muschiettiego są lepszymi dziełami kinematograficznymi niż miniserial Wallace’a, ale miniserial Wallace’a jest lepszą adaptacją powieści Kinga niż filmy Muschiettiego. Oba dzieła mają swoje zalety i wady, ale każde z nich oferuje inną perspektywę na historię To.
Podsumowanie
Jak widać na przykładach Lśnienia i To , adaptacje filmowe i serialowe powieści Stephena Kinga mogą być bardzo różne od siebie i od oryginałów literackich. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, która forma jest lepsza lub gorsza – wszystko zależy od gustu widza lub czytelnika oraz od tego, czego oczekuje od ekranizacji. Niektórzy mogą preferować wierność książce i jej klimatowi; inni mogą cenić sobie swobodę twórczą i nowe spojrzenie na historię; jeszcze inni mogą szukać po prostu dobrej rozrywki lub emocji.
Jedno jest pewne: twórczość Stephena Kinga nadal będzie stanowić bogate źródło inspiracji dla filmowców i twórców seriali. Warto więc śledzić kolejne projekty oparte na jego utworach i porównywać je ze sobą oraz z oryginałami.
Ostatnie wpisy na blogu